İşletmelerin Ve Sektörlerin Enformatik Evrimde Yetkinlikleri Hakkında

“Enformatik Şeyler” dün ya meşgale/tasarruf yahut alet-edevat kıyafetinde tebarüz ederdi. Bugün iki cihetin birleştiğine şahit oluyoruz. Dünkü günde… bir usturlap, pusula, cetvel, harita, saat, matbaa gibi nice eşyayı düşünün bu hükmü teyit edeceksiniz. Yine dünkü günün rakam, imla, defter kitap, rehber, reçete gibi tasavvurlara yarayışlı olanından tutun demin zikrettiğimiz ameliyeye yarayışlı olanına kadar nice icat bizi bir halden, hareketten, mevkiden, vakitten diğerine “iş, icra, karar” yoluyla zihnen intikal ettiren maslahat birikimini teşkil etmektedirler.

Öyle sari ve şamil bir tasallutla gelip yapışan bir “ibraz ettirici, ibraza zorlayıcı” bi’şey zuhur etti ki ilave saikleri ve amilleriyle o enformatik şeyler arasına “kayıt” mefhumunu soktu. Baştaki keyfiyeti aslından olmadığı halde, zabıt/tutanak; sadareti ve nizamatıyla müesses şekilde tecessüm eden “hükmi şahsiyet”in olağanüstü tamamlayıcısı olarak “gerçek şahsiyet”in eğitimine, öğrenimine, haberleşmesine ve hatta mesleki, nesebi, iskani, ticari, sınai, beşeri, içtimai hafızasına şekiller şemaller, istikametler, nitelikler, karar alışlar tayin eder olup çıkmıştır. Mesela en güçlü hükmi şahsiyetlerden biri olan devlet “kazandığını kaybettiğini yazılı zabta geçireceksin” demiştir ki bakkal, kasap, tornacı, marangoz işletme defteri tutmak zorundadır. Zabıt tarihinin devletten önce devletten sonra diye taksim edilse yeri var handiyse. Bu emsal ahval ve şartlar cereyan edeli beri asırlar geçti. Fakat şimdi “enformatik şeyler”in daha başka saiklerle çeşitlenmekte ve tesirinin artmakta olduğunu idrak ediyoruz: Nüfusun ve muhtelif cihazların artması yanı sıra emellenmelerin artması bu tesirin başat sebebidir.

Başta “tasavvurun ve teemmülün kaydiyesi” künhü eşyanın ve faaliyetin derununda idi. Cetvel, gönye, çivi, kerpeten, tuğla, ilahiri gibi şeyler “mutlak kaydın” tecelliyesi idiler. Mesela devlet/umera gibi kocamanından ahitler/teamüller gibi en ufağına kadar zabıtsız devamlı kılınamayan sebepler “mutlak kaydın”, “kaideye irtibatın” hepten bir iş, bir meşgale, bir itimat, istinat sayılmasına yol oldu: Vesikasız Saik diye bi’şeyin akla getirilmesi imkansız oldu nihayette.

Zabtını başarmak için kayda almak diye bir işi görmese de bir marangoz, önceden hizmetini hem arzedebilir hem sair hizmet ve mal arzedene kendi hizmetini gördürebilirdi. Fakat sanki devlet tabiyatı ona da bulaşmış gibi her edip eylediğini zabta almasa artık bir güncağızının bile sonunu getiremez haldedir. Çünkü o da işini zabıtla kaydettiği sayede yapabilmektedir. İşini başlattığı yer, sürdürdüğü yer, tamam ettiği yer tam olarak yazıya, vesikaya geçirdiği yerdir şimdi.

Ne alakası var? Vesikaları sayesinde yaşayabilir bir hükmi şahsiyetle, bir gerçek şahsın ancak kaydettiği sayede geçim edebilmesi arasında ne gibi emsallikte “lazım şart” var olabilsin ki! Devlet ve küçük benzerlerinin faaliyetini kayıtlaması, onu yazıya zabdetmesiyle aynı esnada olur biter ya nasıl, işte zanaatını, sanatını, hizmetini icra etmesine yarayan kayıtlamalar demek olan alet-edevata o zanaatkarın yaptığının serencamının zabtı da katılmıştır. Sayamayacak kadar çok sayıda ve her an halden hale devinen, intikal eden nüfusun her ferdinin bırakın saymayı akla gelmez (ama meydana gelir) nice hevesine, merakına, emeline arz edilir nitelikte yetkinliği pazara hazır etmek o zabıtlardan yoksunluk içindeki gerçek kişinin başaramayacağı bir iştir zira.

Bir dakikada yüzlerce milyon dakika telefon konuşmasının yapıldığı; bir dakikada yüz milyonlarca sayfanın okunduğu, resmin görüldüğü; bir saatte bir vidyonun, audyonun yüzbinlerce kere izlendiği; bir eşyanın ya da hizmetin bir dakikada milyonlarca defa sipariş edildiği ve saat içinde teslim edildiği, takdim edildiği dünyadayız. Neredeyse 25 senedir her 8-10 ayda bir 50 milyon kadar insanın liseden mezun olduğunu… yani bilişsel ve zihinsel meşgaleye o meşgaleyi başaracak seviyede her yıl katılan insanın milyonlarla sayılacak kadar çoğalması çok şeyi değiştirecekti elbet. Bunlar muhayyilelerini tahrik eden şeylere açık ve amade halde, mezuniyetlerinden sonra en az 10 sene bile deneme yanılma tecrübesini kim bilir kaç çeşit tema üzerinden yaşıyorlar. Ve kim bilir kaçını da aynı anda sebatla takip ve tatbike devam ediyorlar.

Böylesi bir cemiyetin nasıl bir davranış, kanaat, intiba, tehevvür cereyanı içinde olduğunu tarassut edemeyecek bir meslek erbabının, girişimcinin ne yapsa işini azmine rastgetiremeyeceği belli değil mi?! Bu manzarada tatminine hitap edeceği “şu yeni dünyanın insanına” neyin takdim edileceğini isabetle keşfetmek de yetmez. Ne zaman takdim edileceği ve nerede takdim edileceği ve dahi hangi yoldan takdim edileceği de isabetle teşhis edilebilinmelidir. Bunların başarılması da yetmez. Alış-veriş icab-kabul temasıdır çünkü. Kabul tarafındaki müşteri doğru fiyatı, doğru ödeme vasıtasını, doğru tesellüm muamelesini de o arzedicinin halletmesini beklemek hakkına sahiptir. Herkese hitap edebilir olmak zorunda olan arz tarafının aktörü olan girişimci, ticarete aracılık muamelesi türevlerini icat edene de muttali ve entegre olmak yükünü taşıyabilmeli ayrıca. Kıpır kıpır olanın talebini karşılayabilmek için olağanüstü kıvrak olmak zorunluğu izahtan varestedir zira.

Bahsini açtığımız işbu yerindelik ve yeterlik cihetlerinden bi’tekçiğine bile henüz Türkiye’de ehemmiyet verilmeyişine takılmamalıdır. Daha kötüsü ise bizim bu formasyon gündemini boşa açtığımız vehmine düşülmesidir. Nasıl ki neredeyse 25 yıldır bir iki ecnebi search engine ile yetiniliyor; nasıl ki yine ecnebi bir iki anonim e-mail portaliyle yetiniliyor nasıl ki bir iki ecnebi sosyal web portallerine, doküman box portallerine; e-sertifika, e-imza, e-smart business, e-harita, e-guide, e-kripto, e-blog, e-ticaret, e-zeka, e-kütüphane, e-kitabevi algoritma ve database engine’lere mecbur duruluyor ve işbu gazaim üniversitelerimizin, amme idarelerimizin, işadamı birliklerimizin, baro, borsa ve odalarımızın, belediyelerimizin, derneklerimizin, hükümetlerimizin, şirketlerimizin umurunda değildir bari biz bilişim uzmanları “talep uyandıran” müdahalede bulunalım. Ve Enformatik Evrimde Yetkinlik Formasyonu kazandıran sertifika ve modelleme programları açalım. Şu ana başlıkları tefekkür edelim ve ülkemizin kurumlarına sipariş ettirelim…

Müzakere yahut sipariş amacıyla şu e-mail adresine yazabilirsiniz: tahsinyilmaz@gundemmedyam.com