Sophia adlı bir insansı robota Suudi Arabistan tarafından vatandaşlık verildi. Suudi Arabistan’ın ülkesinde yıllarca çalışan mültecilere vatandaşlık vermemesi ya da İslam’ın kadınlara vermiş olduğu hakları kendi vatandaşlarına hâlâ vermemesi yazımın konusunu teşkil etmeyecek. Fakat yine de bunları yazarak Suudi Arabistan’ın nasıl ikircikli bir davranış sergilediğini de unutmamanızı salık veririm. Dünya medyasında tartışılan diğer konu ise Sophia çarşafla örtünecek mi? Tamam, tamam asıl mevzuya geliyorum.
Yapay zeka özellikle Elon Musk, Stephan Hawking tarafından şiddetle eleştirilmekte ve yapay zekanın dünyanın sonunu getireceğine inanmaktalar. Gerçekten yapay zeka dünyanın sonunu getirir mi bilemem ama CERN’de yapılan Bing Bang deneyi için de pek çok spekülasyonlar söylendi. Bu söylenenler doğru olabilir. Fakat ellerinde nükleer bomba bulunduranlar ve daha büyük bombalar yapmak için deneyler yapanlardan daha mı çok tehlikeli bu yapay zeka denen şey?
Yapay zeka tartışması yapıladursun, yapay zeka etrafımızı bir örümcek ağı gibi örmekte. Uydulardan trafik lambalarına, bilgisayarlardan telefonlarımıza kadar bu yapay zeka denen şeylerle kaplandık. Yapay zekanın, kısaca, bilgisayar ya da robotun çeşitli faaliyetleri yerine getirme kabiliyeti olduğunu da hatırlatmak isterim. Hatta bazı yapay zeka uygulamaları bir adım öne çıkıp bizler için tavsiyelerde bulunabiliyor. Sakın! Tavsiye derken, yapay zekanın fikir ürettiğini zannetmeyin. Yaptığı yaratıcısının (yazılımcı) sistemine entegre etmiş olduğu algoritmadan yola çıkarak en iyi olasılıkları sunmak.
Böylesine basit şekilde izah edilebilen bir yapay zekaya nasıl olur da bir ülke tarafından vatandaşlık hakkı tanınır?
Yapay zekayı ilginç yapan insansı bir robot üzerinde çalışmasıdır. Robot çalışmaları ilk başlarda mekanik aksamlı görüntülerden kurtulamadı. Deriye benzer katı sıvı karışımı bir maddeyle giydirilen robotlar zaman içerisinde insanlara daha çok benzemeye başladılar. Fakat sorunlar bitmedi. Özellikle yüz hareketleri ve gözler. Gözlerin donukluğu ya da aşırı parlaklığı; yüzde ise insanlara benzer hareket kabiliyeti olmaması bu robotları göründüğünden daha çirkin yapmakta. Son günlerde gelişen teknoloji sayesinde (nispeten) gözde iyileşme ve yüz hareketleri ile robotlar insanlara benzemeye başladılar. Japonya insansı robotlarını otelde resepsiyon işinde çalıştırmaya başladılar bile.
İnsansı robotların benzerlik dışında diğer başarısı ise sohbet edebilmeleri. Hatta şunu demeliyim ki bu tarz insansı robotların asıl amaçları sohbet etmek. Özellikle iPhone üzerinde geliştirilen Siri adlı yapay zeka ile birlikte google vb. diğer firmaların da sohbet yazılımlarına ağırlık vermeleriyle insansı robotlar tekrar gündeme gelmiş oldu. Bunlardan biri yazımın da konusunu teşkil eden Sophia adlı robot. Sophia fiziksel olarak bir Holywood yıldızı Audrey Hepburn’e benzetildi.
Youtube kanallarında Sophia ile ilgili videoları izlediğimde insansı robot çalışmalarında gelinen nokta beni heyecanlandırdı. İnsana benzerliği ve insana özgü hareketleri dikkat çekici. Yapay zeka programının da başarılı olduğunu tahmin ediyorum. Çünkü cep telefonlarımıza kadar gelen bu tarz yapay zeka programlarında gördüğüm başarıyı Sophia’dan fazlasıyla bekliyorum. İzlediğim tanıtım videolarında ise bunu görebilmekteyim. Bizler izlemeye devam edelim.
Robotlar insanlara fayda sağlamak için üretilmekteler. İşlevi sadece mekanik olsun ya da bir yapay zeka ile birlikte çalışsın amaç başkalarına fayda sağlamaktır. Bunun en basit açıklaması mutfak robotudur. İhtiyaç duyulduğunda çalışır. İnsansı robot Sophia’da olduğu gibi. Onunla sohbet yapmak isterdim. Cep telefonuma yüklediğim bir sohbet programından farkı insansı bir robot olması. Bir süre sonra sıkılacağım; çünkü bir noktadan sonra benzer cevaplar verdiğini, benzer sorular sorduğunu farkedeceğim ve cep telefonumdan kaldırdığım program gibi Sophia’nın fişini çekeceğim. Vatandaşlık hakkı verilen Sophia’nın fişini çektiğim için öldürmüş mü oluyorum? Suudilere göre ben bir katil miyim? Ya da şöyle söyleyeyim: Sophia’yı öldürmek her Suud için verilmiş bir hak mıdır?
İnsansı bir robota vatandaşlık hakkı verilmesinin Suudi Arabistan’ın teknolojiye önem verdiğini göstermez. Aksine, hedeflenen bu olsaydı kendilerinin yapmış olduğu bir insansı robota vatandaşlık hakkı verilirdi. Batının, özellikle ABD’nin teknolojiyi mit olarak kullanabilmesi doğu felsefesini (Avrupa’yı enforme etmeyi başardı) ve bu topraklara hâlâ güçlü olan İslam Medeniyeti'nin çakıl taşlarının yıkılmasıyla başarıya ulaşabilir.
