“Sonuca ulaşma yetisi”ne güvenmek / güvenememek… fiziksel ve farazi cepheleri itirabiyle bütün olamamak meselesi yerine bugün dünya; “prefabrik konsensus” ve onlara hazır edilen “modüler liderlik” araçlarıyla meşgul ediliyor.

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin cihazları, “insanların yeryüzünde yaşayan canlılar olduğunu unutturan” başdöndürücülükler barındırmıyor. Başı fırıl fırıl dönenler için tam bir hızlandırıcıdır onlar lakin. Mikailcilik veya İbliscilik oynayanlara yeterinden fazla azıttırıcı şeylerdir o teknolojilerin cihazları. Ama kendini Mikail veya İblis sananlar ve hatta daha fenası, o zanna mağlup olanların taklitçileri ve takipçileri için tam bir şehvet ve afyon karışımı etkide cihazdırlar.

Tabiyatımıza mahpus olmaklığımızla fıtratımıza duhul etmekliğimizin arasını açıklamak güçlüğünü anlamak sezisi ile anlamak güçlüğünü açıklayan bilgi muhaveresi sorumluluğumuz duruyor önümüzde.

Ürünlerin ve tasavvurların diyalogun gerçek tarafları ve mahreci olan insana-bireye, ancak ve ancak mal-davar olmaklık bırakılınca, o bireyin ve insanın güya diyalogu da malı-davarı tutulduğu “merkezlerin” himayesine müracaat eden “sığınmacılık” kalakalmaktadır.

Anlama güçlüğünü açıklaya açıklaya öğrendiğimiz bilgi ile “kendilik”in mütemmimi olan “gerçeklere” vukuf kazanmak yolunu teklif ediyoruz. Bu yolda varacağımız selamet Amerikanizma’dan kurtulmak olsa gerek ümidimiz var. Epistemik Cemaatin vizelerini edinmek raconlarına sapmamakla o cemaatin güdümündeki “network cumhuriyetlerinin” tehdit ve rüşvetlerinden dolayı kirlenmemiş bir dünyaya açılabiliriz. Canavarlaşmayan ve canavarın dişlerini, pençelerini temizlemeye koşulmadan birer insan olmanın haysiyetini idrak edebiliriz.

Kendi yapmadığı için idrak edemediği “mal ve hizmetler” ile kudretten daim olduğu için hissedemediği cevheri mezcedecek inşallah. Çünkü “kullandığı bedava dijitalleri doğuranın”; idrakten ve hissedişten geri kaldığı “yapılıverileduran ile varolagelen” olduğunu farkedecek mutlaka bu nesil. Selefi olan ceddinin günahları için tövbe de edecek böylece.

Bu ahvalde bir varlık ancak “insanımsı”dır (humanoid) ve onun enformatikleri onu enformoid kılıyor. Bütün anlamları, değerleri, eserleri, sembolleri enformatitler halinde konnektçilerin emrinde noösfer (noosphere)’i teşki ediyor. İnsan bu noösfer’de bir diyot sadece, çokça organellerinden biriyle hatırlıyor, hatırlanıyor, keşfediliyor, ifşa ediyor mütemadiyen

Gerçeğin; ancak makinalaşmış bozukluğun tek tek durumuna, bu durumun varlıklaşmasına, bütün tali durumların işte böyle varlıklaşmaca karşısında yeralış biçimine bi-külli dönüşmesine Protagoras’ın da Popper’in de razı geleceğine ihtimal vermiyorum. “Sağlam-sarsılmaz düzen”le ve “genel bilgi geçerliği”yle aralarındaki savaşın “insancayı ve essahçayı” kırıp da çürürken kokutmayı tahmin edememiş olabilirler, mazurdurlar diyelim nitekim. Lakin onlar “işbu mahpusları ve yalancıları” mazur görmeyeceklerdir eminim.

Bir insan tekçiğinin ahzında ve eriminde “eyi”ye yer var-yok muhaveremizin koca halka, koca ülkelere, koca dünyaya tümden vardırılmasına asılsız abartıdır yaftası vurmak aceleciliğine sapmak meselelerimizin kolayına kaçmaktır.

Mesela bugün Türkiye’de “eğitimde sosyal medya” serlevhalı gevezelikler yapılıyor: 2013’ten beri. Milli Eğitim Bakanlığı’nın merkezinden taşrasına nice kademeden makam sahibi zevat talebelerinin ve muallimunun facebook’a, twitter’a kaptırılmış olduğunun farkında değil, fakat, “madem talebelerimiz oradadırlar o halde orada eğiteceğiz çocukları” diyorlar bir maharet endamile.

Bilen-bilebildiren-öğrenebilen münasebeti sırf “bilebildiren şey” sayesinde yürütmeye sıhhatlidir diye bakamayız. O halde “bilebildiren şey” bütün şahsiliğini yitirmiş demektir. Mesela gazete, mektup büsbütün nesneleşmiştir –BİLEBİLDİRİLEN’de nesneleşmiştir– öylesi bir bakışta. Tabi giderek gazeteyi, mektubu tamamlayan ve hazırlayan bütün gerçek şahıslar da nesneleşir.

Civardan ücraya cüretlice cer ile (tasarlayarak) ücretiyle icraıyla icarıyla mahsulün ve mamulün ticaretini yapmak var tab’an insanda mesela. Fakat nedretin bir dinmez cevriye gösterilmesi ticaretin “nasıl bir bilinen şey” oluşunun tahrifine vardırıldı. Mahsulün ve mamulün müteallik bütün muhtevası ile (aynı sıra) hassalın ve ammalın bütün melekesi ve memalikesi bir noktaya merkezlendi. O nokta öyle bir nokta ki, nokta kelimesinin manası hilafına “değersize esareti” dayatan bir merkez hatta.

Mesela Karar ve Program ile Kadro-Donatım-Envanter arasındaki ilişkinin HARİTASI'nın olmadığını ve düşünülmediğini gösteren delildir. Olsaydı eğer hangi kararın ve programın uçlarının hangi kadroya, donanıma, envantere karşılık geldiğinin yahut hangi uçlarının açıkta kaldığının röntgeni-monitöringi "idare sinir sistemi" adıyla kullanılabilirdi.

Kendi ve rami olan insan, birbirine müşteriliklerine müşterek nice mekana sahiptir, çünkü (kendiliği ve ramiliğinden mevcut) hüviyetinden ve o hüviyetine şerik hemcinslerinden neşet eden mahalli, o hale muvafık, muzammun, mülazım, mutabık nice mekanı müktezadır; şartlar gerektirir bunu.

Durumların karşılaştırılması ile ilgili soyutlamalar, iletişimin iletiminde baskın teamül olmalı mıdır yani, kayıtların eşleştirilmesi düşünülse ya. Belki de dijital ırgatların bağlaşmışlıklarına itaat eden 10 milyar uylaşmışlar sürüsü dolacak dünyaya birkaç yıl sonra. Sırf iletişimle olmaz yani, iyiletişim lazım esas.